بازنمود پدیدۀ اجتماعی جنگ در رمان «پرسه در خاک غریبه» بر اساس روش تحقیق کیفی - نظریّۀ مبنایی

جنگ یکی از پدیده­های مهمّ اجتماعی است که آثار و تبعات کمابیش یکسانی در جوامع انسانی دارد و هرگز نمی­توان منکر پیامدها یا حتّی تفاسیر مختلف از این پدیده، در پرتو ارزش­ها و انگیزش­های فرهنگی تاریخی این رخداد شد. ادبیّات داستانی دفاع مقدّس و به تعبیری کلّی­تر، متون مرتبط با جنگ میان ایران و عراق یکی از عرصه­های فعّال در بازنمود این پدیدۀ اجتماعی است که با توجّه به زمان و شرایط و فضای تولیدشان دربردارندۀ پیام­ها و مفاهیم گوناگونی از جنگ هستند. بیان مفاهیم ارزشی و متعالی دفاع جنگاوران، نشان دادن معضلات اجتماعی و تبعات انسانی برآمده از جنگ و نگاه انتقادی به آن از موضوعات شاخص در این شاخه از ادبیّات داستانی ایران است. احمد دهقان، یکی از نویسندگان معروف این عرصه است که آثارش را منتقدان در سویه­های گوناگونی طرح و نقد می­کنند. این پژوهش به دور از هرگونه پیش­داوری به شیوۀ پژوهش کیفی و از نوع نظریّه­پردازی مبنایی به بیان مسئله ای اصلی رمان «پرسه در خاک غریبه»، آخرین رمان از احمد دهقان می­پردازد. نتیجۀ پژوهش نشان می­دهد که مقولۀ اصلی این رمان بازنمود مسائل انسانی جنگ از منظر طبقات اجتماعی بدون لحاظ کردن سیطرۀ ایدئولوژیک یا پررنگ کردن مفاهیم خاص برای القای معانی ارزشی و انگیزشی این پدیده است.